በአላህ ስም እጅግ በጣም ርህሩህ በጣም አዛኝ በሆነው  

   ሰዎች በተከፋፈሉበትና ጥፋት ዉስጥ በተዘፈቁበት ሁኔታ አላህ ነብዩ መሐመድን صلى الله عليه وسلم ቀጥተኛዉን መንገድ ያመላክቱ ዘንድ ላካቸው፡፡ በዚያን ወቅት የነበሩት ሰዎች ከአላህ ሃይማኖት ምንንም አያውቁም ነበር። በተለያዩ የቁርአን አንቀጾች እንደተጠቀሰው ከአምላካቸው ውጭ የተለያዩ ጣኦታትን ያመልኩ ነበር፡፡ እጅግ ከዘቀጠው ስብዕናቸው እና  የጥመት መንገዳቸው ይወጡ ዘንዳ ታላቁን መልዕክተኛ በመላክ አላህ ከመታወር ወደማየት ከድንቁርና ወደ እውቀት ከልዩነት ወደ አንድነት መለሳቸው፡  ሰዎች በዚህ ጥራት በተጐናፀፈ እምነት ፀጋ ስራ ተሰባሰቡ ተጠለሉ፡፡ ከአላህ ውጭ ማንንም ላያመልኩ ከሱም ውጭ ማንንም ላይፈሩ፣ በዲንም በዱንያም ጉዳያቸው ለአላህ ዲን እጅ ሰጡ፣ በሚያስገርም ቅፅበትም የዕምነት ቤተሰቦች ሆኑ፡፡ አላህ መመሪያውን ወደ ነብዩ ያወረደው በመልዕክተኛው ንግግር እና ተግባር ይብራራ ዘንድ ነው። ቁርአናዊና ሀዲሳዊ መመሪያዎች ከዕውነተኛው መልክተኛ በሚገባ ተላልፈዋል፡፡

 وَمَا يَنْطِقُ عَنِ الْهَوَى * إِنْ هُوَ إِلَّا وَحْيٌ يُوحَى  

   “እሱ (መልዕክተኛው) ከልበወለዱ  አይናገርም፡፡”

 አላህ ዲኑን ለሟሟላቱና ኢስላምን ለመምረጡም፤ መልዕክተኛው ከዚህ አለም በሞት ከመለየታቸው ከወራት በፊት በሀጀተል ወዳዕ (የመሰናበቻ ሀጅ) ወቅት የመደምደሚያውን አንቀጽ አውርዷል፡፡

قال تعالى: ﴿الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ وَأَتْمَمْتُ عَلَيْكُمْ نِعْمَتِي وَرَضِيتُ لَكُمُ الْإسْلامَ دِينًا ﴾ المائدة: 3 

“እነሆ ዛሬ ሃይማኖታችሁን ሞላሁላችሁ፤ ፀጋዬንም በእናንተ ላይ ሞላሁ፤ በሃይማኖት በኩል ኢስላምን ወደድኩላችሁ፡፡” አልማኢዳህ 3 

 ኢስላም  በአንድነትና በመደጋገፍ አዘዘ። ከመለያየትና መወዛገብ አስጠንቅቋል።

يقول الله سبحانه و تعالى: وَاعْتَصِمُواْ بِحَبْلِ اللّهِ جَمِيعاً وَلاَ تَفَرَّقُواْ

“የአላህንም (የእምነት) ገመድ ሁላችሁም ያዙ፤ አትለያዩም” አል ዒምራን 1ዐ3

ነብዩም መበታተንን ሲያስጠነቅቁና ውጤቱም በዱንያም በአኼራም የከፋ መሆኑን ሲናገሩ፤

 
عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ  قَالَ : قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ : \\\\\\\\\\\\\\\"إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَجَلَّ يَرْضَى لَكُمْ ثَلاثًا ، وَيَكْرَهُ لَكُمْ ثَلاثًا، يَرْضَى لَكُمْ أَنْ تَعْبُدُوهُ وَلا تُشْرِكُوا بِهِ شَيْئًا، وَأَنْ تَعْتَصِمُوا بِحَبْلِ اللَّهِ جَمِيعًا وَلا تَفَرَّقُوا، وَأَنْ تُنَاصِحُوا لِمَنْ وَلاهُ اللَّهُ عَزَّ وَجَلَّ أَمْرَكُمْ \\\\\\\\\\\\\\\" رواه مسلم
 

“አላህ ለእናንተ ሶስት ነገርን ይወድላችኃል፤ እርሱን በብቸኝነት እንድትገዙት በእርሱም ላይ ቅንጣት ያህል ነገር እንዳታሻርኩ፣ የአላህን (የእምነት) ገመድ ሁላችሁም እንድትጨብጡና እንዳትለያዩ፣ በእናንተ ላይ ለተሾሙባችሁ (መሪዎቻችሁ) ታማኝነታችሁን ልትገልፁላቸውና ልትመክሯቸው፡፡ ” ቡኻሪና ሙስሊም ዘግበውታል

     ነሲሀ የዕውቀት ማዕድ እነዚህንና መሰረታዊ  ግቦች  ተግባራዊ ለማድረግ እና ኢስላማዊ ትምህርቶችን ባሉበት ሆነው በቀላሉ ያገኙ ዘንድ የተዘጋጀ ድረ ገጽ ሲሆን ለሚሰጡን ማንኛዉም አስተያየት እና እርምቶች ከወዲሁ በአላህ ስም እናመሰግናለን።

من يرد الله به خيرا يفقهه في الدين)  رواه البخاري ومسلم)

አላህ መልካም የሻለትን ሰው ዲኑን ያስገነዝበዋል (ቡኻሪና ሙስሊም) 

አላህ ኢስላማዊ ዕዉቀትን ያገራልን ዘንድ በላቁ ስሞቹ እና በማልካም ባህሪዎቹ እንለምነዋለን።
   
የድረ ገጹ አስተዳደር

بسم الله الرحمن الرحيم

الحمد لله الذي هدانا لهذا وما كنا لنهتدي لولا هدانا الله وصل اللهم وسلم وبارك على نبينا محمد الداعي الى سبيل ربه بالحكمة والموعظة الحسنة وعلى آله وصحبه الذين أخذوا قصب السبق الى الدين الوسط الذي رسم لهم خير البرية وأتباعهم الذين استقاموا على طريقه الى يوم يحشر الله الخليقة أما بعد:

የተውሂድና የሱና ዳዕዋ መሰረቱ ዒልምና ሂክማ እንጂ ሀማስ ወከባና ምስኪኑን ህዝብ ማስደንበር አይደለም:: ፊታችንን በብዛት ወደ ዒልም ማዞር ድሮም አሁንም ወደፊትም አማራጭ የሌለው ግዴታ ነው:: የሚገርመው ግን እንዲህ አይነቱን የሰለፊ ዳዕዋ መሰረት ሳንረዳ ሰለፊይ ነን ማለታችን ሳይሆን በጣም የሚደንቀው ወደ ዒልም የሚሰብከንን ልታወቅ ባይ ሙመዪዕ እና የመሳሰሉት እያልን መኮነናችን ነው:: 

ሞቅታና ዓጢፋ በዝቶ ስለታየን ዳዕዋው ስኬታማ ሆነ ብሎ ማሰብ ከአንድ ዳዒ የማይጠበቅ የዋህነት ነው:: መመካከር ይጥቀም እንጂ አይጎዳም:: የጎላ ችግር ላይ አስምሮ ትኩረት እንዲሰጠው ማድረግ በአቅለኞች እይታ ማጋለጥና ሞራል መንካት አይደለም::

የነብዩ (ሰለሏሁ ዐለይሂ ወሰለም) ዳዕዋ በእውቀት የተመሰረተ እንደሆነና ማንኛውም ዳዒ እንደሳቸው እውቀትና ሂክማ መላበስ እንዳለበት ያስተማረን ታላቁ ጌታችን እንጂ እገሌ ወይም እገሊት አይደሉም:: 

قُلْ هَٰذِهِ سَبِيلِي أَدْعُو إِلَى اللَّهِ ۚ عَلَىٰ بَصِيرَةٍ أَنَا وَمَنِ اتَّبَعَنِي ۖ وَسُبْحَانَ اللَّهِ وَمَا أَنَا مِنَ الْمُشْرِكِينَ [١٢:١٠٨]

«ይህች መንገዴ ናት፡፡ ወደ አላህ እጠራለሁ፡፡ እኔም የተከተለኝም ሰው በግልጽ ማስረጃ ላይ ነን፡፡ ጥራትም ለአላህ ይገባው፡፡ እኔም ከአጋሪዎቹ አይደለሁም» በል፡፡

ነቢዩ (ሰለሏሁ ዐለይሂ ወሰለም) እንዳሉት ሪፍቅ ሊይን ተይሲር ማለትም የዳዒ ስነምግባር እንጂ ማስተኛት ወይም የዳዕዋን መንገድ መዝጋት አይደለም::

فَبِمَا رَحْمَةٍ مِّنَ اللَّهِ لِنتَ لَهُمْ ۖ وَلَوْ كُنتَ فَظًّا غَلِيظَ الْقَلْبِ لَانفَضُّوا مِنْ حَوْلِكَ ۖ

“ከአላህም በኾነች ችሮታ ለዘብክላቸው፡፡ ዐመለ መጥፎ ልበ ደረቅም በኾንክ ኖሮ ከዙሪያህ በተበተኑ ነበር”

በነገራችን ላይ ሪፍቅ ሊይን ሂክማና የመሳሰሉትን ቃላት መጥላት ሳናውቀው ልባችን ውስጥ ተፈጥሮ ከሆነ አደገኛ ደረጃ ላይ ደርሰናልና ራሳችንን ልንገመግም ግድ ይለናል:: 

በተለይ ፌስ ቡክና መሰል ሶሻል ሚዲያዎች ብዙ ሀቅ ፈላጊዎችን የምንገናኝባቸው መድረኮች እንጂ ከሙብተዲዕ ጋር ብቻ ምንፋጠጥበት መድረኮች ስላልሆኑ ቃላት ላይ እጅግ ጥንቁቅ መሆንና አካሄድ ላይ የተሻለ እርጋታን መጠቀም አስፈላጊነቱ የጎላ ነው:: 

በርግጥ ለዳዕዋ ሪፍቅ እንደሚያስፈልግና መሰረቱም ሊይን እንደሆነ ሁሉ አንዳንዴም ሺዳ ቦታ እንዳለው እሙን ነው:: ይሁንና ቦታውን ማወቅና በአግባቡ መጠቀም ካልተቻለ እውቀታችን ፍሬ ቢስ መሆኑ አይቀሬ ነው:: 

በሌላ በኩል ዳዕዋ ላይ ሂክማ መጠቀም ሲባል ሀቅን መደበቅ ወይም ወሳኝ የዲን ርእሶችን ወደ ጎን ትቶ በቅርንጫፋዊ ጉዳዮች ዳዕዋን መሙላት አድርጎ የሚያስቡ ግለሰቦችና ጀመዓዎች እንዳሉም የታወቀ ጉዳይ ነው:: ይሁንና የሰዎች ጥላቻ ፍትህን እንዳያስተንም ሆነ በእልህ ሀቅን እንዳንጠላ በጌታችን ተርቢያ ተደርገናልና መሰረታችን በበይተል ዐንከቡት መደርመስ የለበትም::

يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا كُونُوا قَوَّامِينَ لِلَّهِ شُهَدَاءَ بِالْقِسْطِ ۖ وَلَا يَجْرِمَنَّكُمْ شَنَآنُ قَوْمٍ عَلَىٰ أَلَّا تَعْدِلُوا ۚ اعْدِلُوا هُوَ أَقْرَبُ لِلتَّقْوَىٰ ۖ وَاتَّقُوا اللَّهَ ۚ إِنَّ اللَّهَ خَبِيرٌ بِمَا تَعْمَلُونَ [٥:٨]

ማስታወሻ 

በኡስታዝ ኢልያስ አህመድ

1- ሸሪዓዊ ስርዓቶችን ባማከለ መንገድ መተራረም በሙስሊሞች መካከል ሊሰፍን የሚገባ የወንድማማችነት መገለጫ ነው! አላህ እንዲህ ብሏል፦
{وَالْمُؤْمِنُونَ وَالْمُؤْمِنَاتُ بَعْضُهُمْ أَوْلِيَاءُ بَعْضٍ يَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَيَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْكَرِ..} 
«ወንድ አማኞችም ሴት አማኞችም ከፊላቸው የከፊላቸው ረዳት ናቸው፤ በበጎ ያዛሉ፤ ከመጥፎም ይከለክላሉ…» [አት-ተውባህ ፡ 71]
2- ምክር በመሰረቱ በግል መተላለፉ ቢመረጥም በተሰራጩና በይፋ በሚተገበሩ ጉዳዮች ዙሪያ እውቀት ላይ የተመረኮዘ ገንቢ ምክር በይፋ መለገሱ ብዙዎችን የሚያርምና የሚያስተምር ይሆናል። ሆኖም፦ 
3- ስህተት የፈፀመን ለይተው ሳይጠቅሱ ጥቅል ምክሮችን በይፋ ማስተላለፍ የመልዕተኛውን ፈለግ የተከተለ አንድ ስልት ነው። የሙእሚኖች እናት ዓኢሻህ እንዲህ ትላለች፦
كَانَ النَّبِيُّ -صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ- إِذَا بَلَغَهُ عَنِ الرَّجُلِ الشَّيْءُ لَمْ يَقُلْ: مَا بَالُ فُلَانٍ يَقُولُ؟ وَلَكِنْ يَقُولُ: مَا بَالُ أَقْوَامٍ يَقُولُونَ كَذَا وَكَذَا؟ 
= «ነብዩ (ﷺ) ስለ አንድ ግለሰብ አንድ ወሬ ሲደርሳቸው “እገሌ ምን ሆኖ ነው እንዲህ የሚለው!” አይሉም ነበር! ነገር ግን “እንዲህ የሚሉ ወገኖች ምን ሆነው ነው?” ይሉ ነበር።»
[አቡ ዳዉድ (4788) በትክክለኛ ሰነድ ዘግበውታል፤ (“ሲልሲለቱ’ል-አሓዲሥ አስ-ሶሒሓህ” ቁጥር 2064)] 
ለዚህ ምሳሌ የሚሆኑ ሐዲሦች እጅግ ብዙ መሆናቸው ይታወቃል። 
እንዲያውም ለአስር አመታት የነብያችን አገልጋይ (ኻዲም) የነበሩት አነስ ኢብኑ ማሊክ ስለ እርሳቸው እንዲህ ማለታቸው ተዘግቧል፦
\"وَكَانَ لَا يَكَادُ يُوَاجِهُ أَحَدًا فِي وَجْهِهِ بِشَيْءٍ يَكْرَهُهُ..\" 
«አብዛኛውን ጊዜ አንድን ሰው በሚጠላው ጉዳይ ፊት ለፊቱ አይጋፈጡትም ነበር።» [(አህመድ (12573)፣ (12367)፣ (12628) አቡ ዳዉድ (4182)፣ (4789)] (በሰነዱ ውስጥ ያለው “ሰልም አል-ዐለዊ” የተባለውን ግለሰብ በተመለከተ የሐዲሥ ሊቃውንት ዘንድ ውዝግብ ያለ ሲሆን ብዙሃኑ ደካማ እንደሆነ ፈርደዋል።)

4- በትምህርታዊ ምክር ተጠቃሚ እንዳንሆን ከሚያግዱን እንቅፋቶች አንዱ መልዕክቱን አገናዝቦ ራስን በመፈተሽ ፈንታ “ለማን ታስቦ ነው? ማንን ደግፎ ነው? ማንንስ ነቅፎ ነው?..” በሚል ሀሳብ መዋለልና አልፎም በዚህ ላይ መነታረክ ነው። ከዚህ ይልቅ ለሁሉም የሚበጀው፦
\" فإمَّا أَن تنطق بِعِلم، وَإِمَّا أَن تسكت بحِلم \" 
((ወይ በእውቀት ተናገር፤ አሊያም ችለህ ዝም በል!)) [ከአል-ኢማም አዝ-ዘሀቢይ ንግግሮች ነው።] 
5- ከአንድ ሰው ንግግር በተዘዋዋሪ የተረዳነውን ግንዛቤ ከአንደበቱ እንደወጣ ቀጥተኛ ንግግር ወይም አቋም መቁጠር እንደማይፈቀድ የኢስላም ሊቃውንት አስፍረዋል! [ለምሳሌ፦ “መጅሙዑ’ል-ፈታዋ” (20/217) ይመልከቱ!] 
አደራ! ያልተፃፈ አይነበብም፤ የተፃፈውም ያለ አግባብ አይመነዘርም! 
6- የመካሪም ሆነ የሌላ ስህተት ባለቤቱን እንጂ ሌላን አይመለከትም፤ በግልፅ መረጃዎች ያልተቋጨ ጉዳይ ላይ የሚሰነዘርም ቃል ተናጋሪውን እንጂ ሌላን አይወክልም! 
7- በፌስ ቡክ ላይ የሚፃፉ አስተያየቶችና መልዕክቶች ለሺዎች እንደሚደርሱና እንደሚዳረሱ አንዘንጋ! በዚህ ላይ የተለያዩ አመለካከቶች፣ አላማዎች፣ የግንዛቤ ደረጃዎችና ስሜቶች ያሏቸው ተጠቃሚዎች የሚስተናገዱበት መድረክ ነው። 
=================== 
በምፅፋቸው መልዕክቶች የማቅደው ጥቅል ትምህርታዊ ምክርን እንጂ ወቀሳንና ተራ ትችትን አይደለም፤ ገለፃዎቹም ገንቢ እንጂ አፍራሽ ቃና እንደሌላቸው ተስፋ አለኝ፤ ለዚህም ነው በአብዛኛው የዑለማዎችን ንግግር በማጣቀስ ላይ የምገደበው።
{إِنْ أُرِيدُ إِلَّا الْإِصْلَاحَ مَا اسْتَطَعْتُ وَمَا تَوْفِيقِي إِلَّا بِاللَّهِ عَلَيْهِ تَوَكَّلْتُ وَإِلَيْهِ أُنِيبُ}
አላህ ለርሱ ብለው ከሚዋደዱ ያድርገን!
أخوكم في الله: إلياس أحمد